Το φαινόμενο boil-over στην οικοζυθοποιία

Όταν φτιάχνεις μπύρα στο σπίτι ένα περιστατικό boil-over μπορεί να προκαλέσει πραγματικό χάος, απογοήτευση και πολύ... μουρμούρα απο το έτερον ήμισυ. Αυτή η δύσκολη κατάσταση πολλαπλασιάζεται αν ζυθοποιείς πάνω στο ''μάτι'' της κουζίνας. Ακόμα και εξωτερικό εξοπλισμό να διαθέτεις παραμένει καταστροφή καθώς χάνεις πολύτιμη ποσότητα γλεύκους και λυκίσκου και στις δύο περιπτώσεις. Δες παρακάτω στο βίντεο τι μπορεί να σε βρει...

Τι είναι όμως το φαινόμενο αυτό και πως δημιουργείται;

Το γλεύκος είχε πολλά αέρια που είναι εγκλωβισμένα στο διάλυμα. Επίσης περιέχει και πολλές πρωτεΐνες απο την βύνη που έχουν την τάση να αφρίζουν κατά την βράση με αποτέλεσμα αυτός ο αφρός να αναρριχάται προς το χείλος. Το ρίσκο αυξάνεται όταν ο βρασμός ξεκινήσει για τα καλά και καλούμαστε να προσθέσουμε την επιθυμητή ποσότητα του λυκίσκου ή άλλων πρόσθετων. Ο λυκίσκος με την σειρά του δημιουργεί περιοχές πυρήνων. Συνεπώς με το ρίξιμο ένα έντονο άφρισμα λαμβάνει χώρα που οδηγεί στην υπερχείλιση του υγρού. Την ώρα εκείνη 2 επιλογές υπάρχουν: Ή θα τραβήξετε την κατσαρόλα να αποκαταστήσετε τον χαμό ή θα συνεχίσετε τον βρασμό με τίμημα τον πολύ δύσκολο καθαρισμό του καμένου γλεύκους στο τέλος της διαδικασίας. 

Πως το προλαμβάνουμε;

• Αγοράστε μια μεγαλύτερη κατσαρόλα/μαρμίτα. Αν επιθυμείτε να παρασκευάσετε μεγάλες παρτίδες θα πρέπει να προσαρμόσετε την αγορά σας πάνω σε αυτό. Και το αντίθετο φυσικά ισχύει, δηλαδή λόγο της κατσαρόλας που έχετε στην κατοχή σας, αν δεν δύνασθε να προμηθευτείτε άλλη, να περιορίσετε την ποσότητα της μπύρας που θέλετε. Μια ασφαλή επιλογή είναι το σκεύος μας να είναι 5 λίτρων μεγαλύτερο απο αυτό που ζητάμε. Π.χ. Σε μια παρτίδα 15 λίτρων θα βράσουμε σε 20αρα μαρμίτα. 
• Μην σκεπάζετε ποτέ. Καλύπτοντας το σκεύος θα έχετε σαν αποτέλεσμα όταν ξεσκεπάσετε να δημιουργηθεί ένα ακαριαίο boil-over από άφρισμα. Επίσης το σημαντικότερο είναι ότι μέσω των υδρατμών θα απελευθερωθούν πολλά πτητικά που δεν επιθυμούμε όπως το DMS. 
• Ανακατεύεται το γλεύκος. Αναδεύοντας συνεχώς θα επιτύχετε το ''σπάσιμο'' των μεγάλων φυσαλίδων και την μείωση αφρού. Κάτι ακόμα που μας βοηθάει στο ανακάτεμα είναι ότι είμαστε επικεντρωμένοι (απο πάνω του δηλαδή) και προλαβαίνουμε να τραβήξουμε ή να κλείσουμε την θερμότητα αν απαιτηθεί. 
• Χρησιμοποίησε γυάλινα σφαιρίδια μαρμάρου. Ναι καλά διαβάσατε. Ορισμένοι τα προσθέτουν στον πάτο της κατσαρόλας (προσοχή ΟΧΙ πλαστικά) τα οποία είναι ασφαλή σε υψηλές θερμοκρασίες και βοηθούν στην καταπολέμηση των φυσαλίδων, το κύριο αίτιο του boil-over.
• Χρησιμοποιήστε Fermcap (foam control). Μερικές σταγόνες fermcap κατά την έναρξη του βρασμού θα καταστείλουν τον αφρισμό και θα αποτρέψουν το boil-over. Αυτή είναι μια πολύ αποτελεσματική λύση και σχετικά φθηνή. 
• Χρησιμοποιήστε ένα μπουκάλι σπρέι με καθαρό νερό. Ο ψεκασμός με δροσερό νερό πάνω στην κορυφή του δοχείου θα καταστείλει τον αφρό και να βοηθήσει να μείνει εντός.
• Ανεμιστήρας. Πραγματικά με έναν ανεμιστήρα να ψεκάζει συνεχώς δροσερό αέρα φαινόμενα αφρισμού και φουσκώματος δεν μπορούν να αναπτυχθούν εξαρχής. Κάποιοι μάλιστα προσαρμόζουν ανεμιστηράκια υπολογιστή που γνωρίζουμε πολύ καλά γιατί υπάρχουν. 
• Ξύλινη κουτάλα. Αποτελεί ρίσκο καθώς δεν εγγυάται σίγουρο αποτέλεσμα. Αν τροποθετήσετε την κουτάλα απο την μια άκρη της στην άλλη λέγεται πως όταν έρθει σε επαφή με το φούσκωμα έχει την ιδιότητα να το σταματά εκεί. Δοκιμάστε το!!!

Να θυμάστε επίσης πως με την απώλεια του υγρού πιθανώς να μεταβληθεί η ποιότητα ή η γεύση της μπύρας μας. Με το ξεχείλισμα ''χάνουμε'' σχεδόν όλο τον λυκίσκο καθώς ευθύνεται για την αντίδραση και κατά συνέπεια είναι το πρώτο που ''ξερνάει'' το boil-over. Προσοχή λοιπόν στους υπολογισμούς της επόμενης συνταγής και σκεφτείτε τα ρίσκα που μπορεί να πάρετε σε περίπτωση που δεν είστε σίγουροι. Και όπως λέει η γυναίκα μου ''Κανόνας: Δεν φεύγουμε ποτέ απο την κουζίνα!'' 

Ιδού τα αποτελέσματα!