Η (σύντομη) ιστορία της Οικοζυθοποιίας

Θα το έχετε ακουστά ως homebrew, homebrewing ή ακόμα και σπιτική μπύρα. Δίνοντας μια ''ταμπέλα'', έναν τίτλο αν θέλετε που να ορίζει τα παραπάνω, το ονομάζουμε Οικοζυθοποιία, δηλαδή παρασκεύη και εμφιάλωση μπύρας στο δικό μας σπίτι. Σκαλίζοντας πηγές, καταλήγουμε στο ότι όλες συμφωνούν πως η πρώτη δημιουργία της μπύρας συνέβη τυχαία απο την ζύμωση ψωμιού με νερό κάπου στην Μεσοποταμία. Τα αποτελέσματα αυτού του ''λάθους'', που όπως απεδείχθη ενθουσίασε, ήταν να ξεκινήσει κάτι πολύ σπουδαίο. Ήταν η ζυθοποίηση και πιο συγκεκριμένα τα χρόνια εκείνα η οικοζυθοποίηση. Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε πολλές λεπτομέρειές για την εποχή εκείνη. Ξέρουμε ότι ζύμωναν νερό με κριθάρι και πως αργότερα προστέθηκαν η μαγιά και ο λυκίσκος για να τελειοποιήσουν αυτό που πίνουμε σήμερα. Σημασία έχει ότι τότε γεννήθηκε και ο πρώτος οικοζυθοποιός και εν συνεχεία ανέλαβαν τα ηνία κυρίως τα Μοναστήρια δίνοντας έναν πιο πλαισιωμένο τόνο παραγωγής.

Βλέποντας τα πράγματα λίγο βαθύτερα και ξέροντας απο εμπειρογνώμονες ότι η μπύρα είναι μάλλον το πρώτο αλκοολούχο ποτό και τρίτο σε πωλήσεις μετά το νερό και το τσάι, συμπεραίνουμε πόσο επηρέασε λαούς και πολιτισμούς ανά τις χιλιετίες που μας άφησαν. Εκτός απο εθνικό ποτό, τρόπο ζωής και έκφρασης η μπύρα αποτέλεσε κατά καιρούς και βιοποριστικό ρόφημα καθώς το νερό σε πολλές περιοχές ήταν άκρως απαγορευτικό λόγο μολύνσεων. Οι οικοζυθοποιοί έδιναν την λύση (ως γνωστόν για την παρασκεύη μπύρας το νερό βράζεται επιμελώς) και ήταν πλέον το ιδανικό υποκατάστατο. Επίσης στα πλαίσια ηθών και εθίμων σε πολλά σημεία του χάρτη η γυναίκα ετοίμαζε όλα τα εδέσματα του σπιτιού συμπεριλαμβανομένης και της μπύρας, κάτι που έκανε το γυναικείο φύλο επισήμως την πρώτη ''κοινότητα'' οικοζυθοποιών που την παρασκεύαζαν συνειδητά. Ένα τέχνασμα που χρησιμοποιούσαν παλιά, ήταν να ζυμώνουν ξανά και ξανά στα ίδια δοχεία ώστε να αυξήσουν την ισχύ και να επιτύχουν πιο συνεκτική γεύση.

Κατά τον Μεσαίωνα, όπου η οικοζυθοποιία αποτελούσε κανόνα, ορισμένες φορές οι νοικοκυρές κατηγορήθηκαν ως μάγισσες διότι πρόσθεταν στις μπύρες τους βότανα. Περνώντας στην Βιομηχανική εποχή άρχισαν τα πράγματα πλέον να ξεφεύγουν και να καλύπτονται απο τον μανδύα που λέγεται Ζυθοποίηση. Πολλές τεχνικές, όπως ατμός, κάπνισμα βύνης, έλεγχος θερμοκρασίας και άλλα εργαλεία εξυπηρετούσαν τις Ζυθοποιίες αφήνοντας πίσω τον φτωχό πλην τίμιο εξοπλισμό του οικοζυθοποιού. Το homebrewing όμως συνέχισε να επεκτείνεται μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση σε όλη την υδρόγειο, αν και πολλά έθνη άρχισαν να ρυθμίζουν την νομιμοποίηση ή την απαγόρευση του. Με την ποτοαπαγόρευση του 1920, που απαγόρευε την κατασκευή και πώληση οινοπνευματωδών ποτών, το homebrewing έγινε περισσότερο δημοφιλές αν και αποτελούσε παράνομη πράξη. Αν και καταργήθηκε το 1933 (ποτοαπαγόρευση), μόλις το 1978 ο πρόεδρος των Η.Π.Α. Τζίμι Κάρτερ υπέγραψε το HR 1337, ένα νομοσχέδιο που «επιτρέπει σε κάθε ενήλικα την παραγωγή οίνου και μπύρας για προσωπική και οικογενειακή χρήση». Το νομοσχέδιο έδωσε επίσης στις πολιτείες την ικανότητα να δημιουργήσουν τους δικούς τους νόμους που περιβάλλουν το homebrewing.

Θα μπορούσαμε να πούμε πως στην χώρα μας ακόμα κρατάμε την επιθυμία του να φτιάχνουμε στο σπίτι, με τοπικές πρώτες ύλες, διάφορα ''καλούδια''. Η δημιουργία κρασιού, ούζου και τσίπουρου μας γυρνάει πολύ μακριά αλλά ποτέ όμως μπύρα. Η ολοκληρωτική έλλειψη κουλτούρας γύρω απο τον ζύθο ενίσχυε την αποχή στην παρασκευής μπύρας στο σπίτι. Φτάνοντας, ομολογουμένως καθυστερημένα, στις αρχές του 2000, κάποιοι πιο ενημερωμένοι και ενεργοί στο χώρο ξεκίνησαν την πρώτη επιχείρηση που προμήθευε υλικά και εξοπλισμό για οικοζυθοποίηση. Ταυτόχρονα με την έλευση των Ολυμπιακών αγώνων αρχίζει να γεννιέται μια ελπίδα για βελτίωση, με Μπυραρίες να ξεφυτρώνουν παντού και κάβες να εξειδικεύονται και να τολμούν περισσότερο. Ένα ακόμα γεγονός που βοήθησε ήταν οι Ελληνικές Μικροζυθοποιίες που με την προσπάθεια τους εξάπλωσαν την έννοια της ποιοτικής μπύρας. Ο Έλληνας πλέον είχε ερεθίσματα και μετά το 2010 και ενημέρωση μέσω διαδικτύου, καθώς τα πρώτα blogs και sites βομβαρδίζουν με σχετικά άρθρα. Τα τελευταία χρόνια είναι ευρέως διαδεδομένο ότι μπορείς να φτιάξεις μπύρα μόνος σου με πληθώρα απο οδηγίες, βιβλία και βίντεο. Στην Αθήνα δραστηριοποιούνται πλέον 3 μαγαζιά και κάποια ακόμα μέσω internet που μπορούν να σε εφοδιάσουν με κάθε λογής απαίτηση που ορίζει η συνταγή. Η αλήθεια είναι ότι υστερεί στον τομέα των καταστημάτων η επαρχεία με αποτέλεσμα θαρραλέοι μελλοντικοί οικοζυθοποιοί να μένουν πίσω. Έτσι λοιπόν μια ομάδα φίλων που ''ζύμωνε'' στην αυλή ''περίεργες'' μπύρες, αποφάσισε την σύσταση ενός συλλόγου. Ο ΣΕΖΕ (Σύλλογος Ερασιτεχνών Ζυθοποιών Ελλάδος) είναι εδώ και καιρό γεγονός μετά απο πολύμηνο πόλεμο με τον Κρατικό μηχανισμό της γραφειοκρατίας. Η δράση και η προσφορά του είναι πολύ σημαντική βοηθώντας κόσμο να ξεπεράσει απορίες γύρω απο το homebrewing με σεμινάρια, brewdays και κατάλληλο forum.

Αξίζει σε αυτό το σημείο να αναφέρουμε πως στην Ελλάδα η παρασκευή μπύρας στο σπίτι είναι παράνομη παρόλο που για την δημιουργίας της ισχύουν αυστηροί κανόνες υγιεινής και απολύμανσης. Ο Σύλλογος ετοιμάζεται να προβεί σε μια προσπάθεια νομιμοποίησης του αγαπημένου μας χόμπι ερχόμενος για ακόμα μια φορά αντιμέτωπος με την Ελληνική νομοθεσία. Αν προσπεράσουμε το παραπάνω κόλλημα σίγουρα οι περισσότεροι θα σκεφτούν ότι το να φτιάξεις μπύρα μόνος σου αποτελεί εξαιρετική ιδέα. Το να απολαμβάνουμε το αγαπημένο μας ποτό σύμφωνα με τα δικά μας γούστα και να το έχουμε δημιουργήσει και οι ίδιοι ακούγεται δελεαστικό. Πιστέψτε με δεν υπάρχει τίποτα ωραιότερο απο μια επιτυχημένη παρτίδα που έχει παραγωγό καθένα απο εμάς. 

Θυμηθείτε: Όλοι μπορούν να φτιάξουν μπύρα στο σπίτι!!!