Απολύμανση - Αποστείρωση στην Οικοζυθοποίηση

Όλοι οι οδηγοί παραγωγής σπιτικής μπύρας που θα διαβάσετε έχουν ιδιαίτερη μνεία στη διαδικασία καθαρισμού/απολύμανσης των αντικειμένων που θα χρησιμοποιήσετε. Είναι σίγουρα το πρώτο και μπορεί και το σημαντικότερο βήμα της διαδικασίας. Αυτή μπορεί να κρίνει σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα. Η διαδικασία της ζύμωσης μπορεί να καταστραφεί αν υπάρχει κάποιο βακτήριο ή οποιοσδήποτε μικροοργανισμός μέσα ή πάνω στα αντικείμενα που θα χρησιμοποιήσετε. Χωρίζεται σε δύο μέρη, στον καθαρισμό και την απολύμανση.

Καθαρισμός: Είναι αναγκαίο όλα τα αντικείμενα που θα ακουμπήσουν το γλεύκος σας να είναι πλυμένα πολύ καλά και να έχουν καθαριστεί όλοι εκείνοι οι λεκέδες, σημάδια, που έχουν μείνει από την προηγούμενη διαδικασία ή ιδιαίτερα αν χρησιμοποιείται τα ίδια μπουκάλια για δεύτερη φορά. Η διαδικασία φυσικά πραγματοποιείται και στην πρώτη μας χρήση.

Απολύμανση: Κατά τη διαδικασία του καθαρισμού δεν εξασφαλίζουμε ότι έχουν απομακρυνθεί όλοι οι τυχόν μικροοργανισμοί που μπορούν να καταστρέψουν τη μπύρα μας. Επίσης αυτά τα υλικά που θα χρησιμοποιήσουμε κατά την απολύμανση δεν μπορούν να απομακρύνουν λεκέδες ή στίγματα από τα αντικείμενα οπότε γίνεται σαφές ότι πρέπει να ακολουθηθούν και οι δυο διαδικασίες. Μπορείτε να επιλέξετε οποιοδήποτε είδος απολυμαντικού αλλά πρέπει να είστε προσεκτικοί γιατί κάποια από αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν χωρίς να ρίξετε ζεστό νερό για να τα καθαρίσετε, ενώ άλλα θέλουν μετά πολύ καλό ξέβγαλμα (χλωρίνη).

Σημείωση: Στην ζυθοποίηση στο σπίτι (Homebrewing) η μόλυνση του γλέυκους είναι ο μόνιμος εφιάλτης και θέμα συζήτησης. Πολλές φορές ο όρος Απολύμανση (SANITATION) συγχέεται με τον ορο Αποστείρωση (STERLIZATION) που δεν συναντούμε σε κανένα εγχειρίδιο ζυθοποίησης για τον απλούστατο λόγο ότι το σπίτι μας δεν πληρεί τις προδιαγραφές πλήρους αποστείρωσης. Οπότε εκ των πραγμάτων πρέπει να προσαρμοστούμε στον ορο Απολύμανση.

Υπάρχουν διάφορα απορρυπαντικά που προσφέρουν και ήπια απολύμανση, αλλά συνιστάται να προτιμάτε ξεχωριστά προϊόντα για τον καθαρισμό και την απολύμανση. Το απορρυπαντικό δεν θα πρέπει να αφήνει κατάλοιπα, και δεν πρέπει να είναι αρωματισμένο. Σε καμία περίπτωση δεν χρησιμοποιούμε απορρυπαντικό πλυντηρίου πιάτων με διάφορα αρώματα. Αφού έχουμε καθαρίσει καλά τον εξοπλισμό μας, περνάμε λοιπόν στην απολύμανση. Μπορείτε να την κάνετε με πολλούς τρόπους, παρακάτω οι τρεις βασικότεροι:

•  Βρασμός
•  Betadine
•  Χλώριο

Προφανώς, με το βρασμό δεν χρειαζόμαστε κανένα πρόσθετο υλικό και η αποτελεσματικότητά του είναι δεδομένη. Το μειονέκτημα του βρασμού είναι το μεγάλο σκεύος που απαιτείται και ο χρόνος.

Χρησιμοποιώντας betadine, έχουμε μια μεγάλη λεκάνη με ζεστό νερό στην οποία διαλύουμε λίγη ποσότητα, μέχρι να πάρει λίγο χρώμα το νερό. Βουτάμε στη λεκάνη για 30 τουλάχιστον δευτερόλεπτα ό,τι θέλουμε να απολυμάνουμε, και στη συνέχεια το βγάζουμε, το ξεπλένουμε με ζεστό νερό (τρεχούμενο ή σε δεύτερη λεκάνη) και το αφήνουμε να στραγγίσει. Αναδευτήρες και σκεύη μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε αμέσως, αλλά για τα μπουκάλια συνιστώ να στραγγίσουν πρώτα καλά πριν εμφιαλώσουμε. Το BETADINE 10% SOLUTION διαλύεται σε ποσότητα 1,25 ml ανά λίτρο νερού.

Η προσέγγιση του χλωρίου είναι ακριβώς η ίδια, μόνο που προσθέτουμε ένα ποτήρι του κρασιού χλώριο χωρίς άρωμα, και το ξέβγαλμα μετά την απολύμανση θα πρέπει να είναι προσεκτικό και επιμελές. Αναλυτικότερα η απλή Χλωρίνη (χωρίς πρόσθετα αρώματα η συμπυκνωμένη) διαλύεται σε ποσότητα 4ml ανά λίτρο νερού και για να δράσει πρέπει να έρθει σε επαφή με το αντικείμενο για 20 λεπτά περίπου μετά πρέπει να ξεβγάλουμε με τρεχούμενο νερό.

Άλλη μια ουσία που την βρίσκουμε στα καταστήματα με υλικά ζυθοποιίας είναι το CHEMI PRO OXI που διαλύεται σε ποσότητα 4 γραμμάριων η ενός κουταλιού του τσαγιού (είναι σε μορφή σκόνης) ανά λίτρο Ζεστού νερού και χρειάζεται περίπου 1 λεπτό να ενεργήσει μετά και αυτό μπορεί να στεγνώσει και να συνεχίσουμε τις υπόλοιπες διαδικασίες.

Η τελευταία λύση είναι ουσιαστικά μια μίξη απολυμαντικών μέσων που δουλεύει πολύ καλά. Για 1 λιτρο απολυμαντικού θα χρειαστούμε ένα λίτρο νερό, 1,5 ml λευκό ξύδι και 1,5 ml απλή χλωρίνη. Χρειάζεται ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΣΟΧΗ στην ανάμειξη γιατί υπάρχει κίνδυνος δημιουργίας τοξικών αερίων που είναι επικίνδυνα για την υγεία μας αν τα εισπνεύσουμε. Έτσι λοιπόν σε ΕΝΑ (1) ΛΙΤΡΟ ΝΕΡΟ θα προσθέσουμε ΠΡΩΤΑ το 1,5 ml ΧΛΩΡΙΝΗ και αφού το ανακινήσουμε καλά να αναμιχθεί, προσθέτουμε και το 1,5 ml ΛΕΥΚΟ ΞΥΔΙ και ανακατεύουμε πάλι καλά και είμαστε έτοιμοι. Χρειάζεται επαφή 30 δευτερολέπτων μέχρι 2-3 λεπτών με τον εξοπλισμό που θέλουμε να απολυμάνουμε. Η “συνταγή” έχει προέλθει από τον δημιουργό του Star San, οπότε θεωρείται ασφαλής.

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι η χρήση παραπάνω ποσότητας από αυτής που προτείνεται δεν προσφέρει κάτι παραπάνω στην διαδικασία και πρέπει να αποφεύγεται και ότι αν  ο καθαρισμός δεν είναι επιμελής και αποτελεσματικός, η απολύμανση δεν πρόκειται να σώσει τη μπύρα σας.